Bronnen
Inhoudsopgave
Samenvatting
Velen van ons zouden graag meer ruimte aan hun stem willen geven. Zomaar een liedje zingen en niet alleen in de badkamer, makkelijker en minder monotoon praten, je mond open doen om iets te zeggen wat je moeilijk vindt. Zinnetjes van vroeger als "Je zingt zo vals als een kraai", "Hou je mond" of "Kan het niet een toontje lager" maken het niet makkelijk om de stem vrijuit te gebruiken. Onze stem is nauw verbonden met ons hart. Wie wij eigenlijk zijn of willen zijn (innerlijk speelse en creatieve Kind) .
Bij deze wil ik je een beeld geven van de stijl van werken zoals ik die hanteer in mijn eigen stempraktijk te Nijmegen.Grofweg kun je zeggen dat je met stem op 3 niveau s kan werken. Stemvormend, theatraal en stemtherapeutisch. Ik werk stemtherapeutisch methodisch vanuit verschillende bronnen. Daar kom ik later in dit artikel nog op terug. De kern is zelfexpressie, waarbij de stem het medium is waarlangs de cliënt zich kan uiten. Allerlei klachten in het keelgebied, die geen fysieke oorzaak hebben, kunnen hier gezien en gehoord worden. Dat kunnen ook psychologische klachten zijn, zoals subassertief gedrag, moeite in communiceren, brok in de keel, stress in sociale omgeving etc..
Ik zal proberen een concreet beeld van mijn manier van werken te schilderen. Hopelijk biedt dat de meeste helderheid.
Ik zal beginnen met vragen als. Wat wil de student? Wat zijn haar verlangens? Wat zijn, aan die doelen gerelateerde klachten of negatieve patronen? De student wordt uitnodigd om vrij snel uit de stoel te komen de ruimte in te nemen.
Ik nodig de cliënt uit om in de wereld van de uitvoerend kunstenaar, de zanger of acteur, te stappen. De wereld van het spelen met klankimpulsen op het speelveld.
In het document Wortels en Vleugels (en de 17 tekeningen) beschrijf ik de stappen die studenten nemen om in vrijheid en bezield op het speelveld te kunnen spelen met klank en beweging.
Aan de hand van het uitgesproken verlangen wordt de student meegenomen naar het Land van..... De student laat zich inspireren door verbeelding die in dat gebied bij haar opkomt en geeft dat vorm in klank en beweging.
De ervaring die zij opdoet in het speelveld neemt zij mee naar haar Matjeen reflecteert over de betekenis ervan. de student zal het waardevolle van de ervaring in eigendom nemen en mogelijk een nieuwe actie willen ondernemen. Dat is de kunst van improvisatie oftewel het afpellen van de klacht.
Ik zal een 6-tal gerichte invalshoeken kort beschrijven. Deze invalshoeken vormen samen mijn gedachtegoed t.a.v mijn Stemwerk.
Roy Hart Theater : kennis van het stemwerk
Clowns: kennis van de kinderziel
Core Energetica: op fysieke wijze emotionele zelfexpressie
Systemisch denken: emotionele expressie in relatie tot de Ander.
Creatiespiraal van Marinus Knoope: spelenderwijs moeilijke emoties transformeren naar persoonlijke kwaliteiten.
Zijnswerk van William Yang en KumNei: ontspannings -en stiltewerk.
Aandachtig waarnemend voelen in het Hier en Nu.
Roy Hart Theatre
Vanaf 1979 ben ik al tijdens mijn studie erg geïnteresseerd geraakt in de menselijke stem. Ik ontmoette de Roy Hart Theater in Nijmegen. Dit is een theatergezelschap uit het zuiden van Frankrijk. In hun theaterwerk is de stem de kern van het artistieke denken en creativiteit. Hun oogpunt was het spelen zo authentiek mogelijk te laten zijn. Een rol bezieling mee te geven. Ik vond dit onderzoek naar de ziel in de stem erg fascinerend. Omdat dit spel van resonans en ongepolijste klanken louter verbaal was, ben ik later op zoek gegaan naar een groter kader, waarin deze klanken betekenis en woord konden krijgen.
Clowns
De clown is een uitvergroot stijlfiguur uit het theater. Een personage die heel dicht onder de huid van zijn acteur ligt. De specifieke karakterkenmerken en eigen-aardigheden, humor en fysieke verschijning van de acteur zijn de bouwstenen voor zijn clown en de inspiratie voor zijn spel.
Elke clown is dus hoogst uniek. Tegelijk zijn er in elke clown aspecten te herkennen die je terugvindt in het -ongeschonden- kind. Een eenvoudig, primair en open wezen, transparant en dus leesbaar, maar ook argeloos, licht, naïef, nieuwsgierig en onnozel zich verwonderend over de wereld om hem heen. De clown is altijd met volle aandacht aanwezig in wat hij doet en met wie hij in contact is. Voor de clown is niets 'zomaar'.
De clown herbergt een inherente blijheid. De depressieve of cynische clown bestaat niet. De clown is een mensen-mens. Met weinig hoofd en veel hart voor de mens, voor het leven.
“De ontmoeting met een clown is een weldaad voor het gemoed”
Core energetica
Dat vond ik in het core-energetische werk van John Pierrakos. Dit is een variant op de bio-energetica van Lowen. Het is wat meer gericht op de spirituele dimensie in de mens. En het uit India afstammende Chakrasysteem (menselijke persoonlijkheid opgebouwd is uit 7 basischakra's). Dit systeem geeft een heldere mogelijkheid ervaringen te ordenen en te plaatsen in je emotionele en geestelijke groei. Het heftige emotionele expressieve werk van het Roy Hart Theater kan ik nu plaatsen in de basisprocessen en structuren van de mens in zijn ontwikkeling van baby tot en met zijn volwassenheid. Mijn werk verschoof in de loop der tijd van stemvorming naar stemexpressie/stemtherapie. De stem oftewel het gebied van de keel verwijst naar een aantal fundamentele menselijke thema's; opkomen voor jezelf, je waarheid durven te spreken, creativiteit, wilskracht, communicatie, jezelf ongeremd durven uiten, gehoord willen worden en integriteit.
Systemische Denken
Een recente ontwikkeling in mijn werk is de ontmoeting met het werk van Bert Hellinger. Hij ontwikkelde een systemische manier van kijken naar menselijke problematiek. Hellinger plaatst het probleem in het kader van de inter-familiaire relaties (inclusief grootouders en overgrootouders). Traditioneel worden psychologische problemen gezien als een intrapsychische zaak. Ik heb een klacht. De oorzaak zal dan ook binnen mij liggen in de zin dat ik iets mis of dat ik ergens in mijn ontwikkeling ben blijven haken. Nu wordt de persoonlijke klacht uitgezet in een breder beeld van al die relaties binnen het gezin. Hoe functioneert ieder binnen zijn gezin? Welke rollen worden aangenomen? Welke verstrikkingen vinden er plaats binnen dit gezin? Het probleemkind vertelt ook iets over het welzijn van het gezin. Het biedt mij de mogelijkheid, indien nodig, om het uiten, het expressie geven via het lijf en de stem te plaatsen in een verband waarin ook de ouders, broers en zussen een plaats innemen. Je plek innemen in een familieverband is van immens belang.
De Creatiespiraal van Marinus Knoope
In 2006 heb ik samen met Marinus Knoope samengewerkt aan de Creatiespiraal van Marinus Knoope. De creatiespiraal is een uitgewerkt geheel van paradoxen met als doel je wensen/dromen tot werkelijkheid te brengen in je leven. Paradoxen geven een antwoord op de vraag waarom mensen in hun proces van wens tot werkelijkheid emotioneel/geestelijk stagneren. Marinus Knoope heeft zo'n 300 emoties geordend en gerangschikt in 14 paradoxen. Van “wensen”, ”verbeelden”, ”geloven‘, … tot en met “ontspannen”.
Kort gezegd komt het hier op neer:
Door “moeilijke” gevoelens te omarmen kom je in contact met de kwaliteit die verscholen zit in dat moeilijk gevoel. Bijvoorbeeld: als je woede een moeilijke emotie vindt, slaat de creatieve uiting van die emotie een brug naar de kwaliteit “Het stuur in eigen handen nemen”.
Het ontspnningswerk van William Yang en het aandachtig waarnemen van Kumnei
Het Zijnswerk van William Yang, heeft mij in de betekenis van ontspanning en gedragen worden. En vooral is door zijn werk de wisselwerking helder geworden van zijn werk met mijn gerichte werk op Spelen/Stemexpressie en Coaching.
De KumNei,Tibetaanse Meditatie, heeft mij op het pad gezet om dynamisch aandachtig waar te nemen wat je voelt en denkt.